مغز
کار مغز چیست؟
مغز، بیشتر فعالیت‌های بدن را کنترل می‌کند. به طور کلی این ارگان، اطلاعاتی را که از اندام‌های حسی دریافت و سپس پردازش، یکپارچه‌سازی و هماهنگ می‌کند و در نهایت در مورد دستورالعمل‌های ارسال شده به بقیه بدن تصمیم می‌گیرد. مغز درون ساختمان جمجمه قرار گرفته و توسط آن محافظت می‌شود.
ساختار جمجمه
کارکرد جمجمه استخوانی، محافظت از مغز در برابر آسیب و ضربه است. در مجموع 22 استخوان، جمجمه را تشکیل می‌دهند که این استخوان‌ها شامل قسمت جلویی، جداری، گیجگاهی، اسفنوئید، پس سری و اتموئید هستند. درون ساختار برخی از استخوان‌های سر و صورت حفرات تو خالی هوایی به نام «سینوس» وجود دارند.
غیر از مفصل فکی گیجگاهی که تنها مفصل متحرک جمجمه است، بقیه استخوان‌های جمجمه از طریق مفاصل لیفی یا «رشته‌ای» (Fibrous) به یکدیگر متصل هستند. از 22 استخوان، 8 عدد کاسه سر و 14 عدد صورت را تشکیل داده‌اند که عبارتند از:
- استخوان فک بالا
- استخوان فک پایین
- «استخوان گونه» (Zygomatic Arch)
- «استخوان بینی» (Nasal Bone)
- «استخوان کامی» یا استخوان پالاتین (Palatine ذone)
- «استخوان اَشکی» یا لاکریمال (Lacrimal Bone)
- استخوان قاعده بینی
- استخوان «خیش» (Vomer)
وزن مغز چند گرم است؟
مغزِ انسان بین مهره‌دارانی با جثه مشابه، بزرگترین اندازه را دارد. ساختار مغزِ زنده بسیار نرم و ژله مانند و وزن مغز بالغ به طور متوسط ??حدود 1/2 تا 1/4 کیلوگرم، یعنی تقریباً 2? از کل وزن بدن است. مغزِ مردان حدود 1260 و در زنان حدود 1130 سانتی‌متر مکعب حجم دارد. 85? وزن مغز را مخ در بر می‌گیرد.
آناتومی مغز انسان چگونه است؟
مغزِ انسان از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- «ساقه مغز» (Brainstem)
- «مخ » (Cerebrum)
- «مخچه» (Cerebellum)
لایه‌های قشری نورون‌ها یا سلول‌های عصبی، قسمت اعظم ماده خاکستری مغزی را تشکیل می‌دهند. نواحی زیر قشر و عمیق‌تر مغز ماده سفید قرار دارد که نیمی از مغز را ساخته و حاوی آکسون‌های میلین دار است.
ساقه مغز
ساقه مغز، در ابتدای ناحیه مغز میانی به مخچه متصل شده و از آن خارج می شود. ساقه مغز به زیر نخاع ادامه پیدا می‌کند و توسط ستون مهره‌ها محافظت می‌شود. ده عدد از دوازده جفت اعصاب جمجمه‌ای مستقیماً از ساقه مغز خارج می‌شوند. همچنین این قسمت از مغز، شامل بسیاری از هسته‌های عصبی جمجمه، هسته‌های اعصاب محیطی و هسته هایی است که در تنظیم بسیاری از فرآیندهای اساسی از جمله تنفس، کنترل حرکات چشم و تعادل نقش دارند.
ساخت شبکه‌ای یا تشکیلات مشبک، از مدارهای عصبی و بیش از 90 هسته تشکیل شده است که در داخل و امتداد ساقه مغز، وجود دارند. بسیاری از این هسته‌ها در فرایندهای مهمی همچون تنفس، کنترل حرکات چشم و تعادل نقش دارند. ساقه مغز، دارای آکسون‌های فراوانی مربوط به سلول‌های عصبی محیطی است، بسیاری از ریشه‌های عصبی که اطلاعات را از قشر مغز به بقیه بدن منتقل می‌کنند، از ساقه مغز می‌گذرند.
مخ چیست؟
مخ بزرگترین قسمت مغز انسان و خود دارای دو قسمت یا دو نیمکره چپ و راست است که با یک شکاف عمیق از یکدیگر جدا شده‌اند. قشر مخ یک لایه خارجی ماده خاکستری است که هسته ماده سفید را پوشانده است. قشر یا کورتکس مخ، بخش خاکستری مغز را تشکیل می‌دهد و بخش سفید مغز را در بر گرفته است. ضخامت قشر خاکستری مخ 2 تا 4 میلی‌متر و به صورت لایه لایه است و برای جای گرفتن در جمجمه ساختاری به شدت پیچ‌خورده دارد. کورتکس مخ به دو بخش تقسیم می‌شود:
- «نئوکوتکس» (Neocortex): بخش بزرگتر مخ است و از 6 ناحیه عصبی تشکیل می‌شود.
- «آلوکورتکس» (Allocortex): بخش کوچکتر که دارای 3 یا 4 ناحیه عصبی است.