افسار هیجاناتتان را بدست بگیرید...!
پیشنهاد می کنیم قبل از خواندن این مقاله، مقاله ی «تا چه حد هیجان هایتان را می شناسید ؟» را مطالعه بفرمایید تا در ابتدا، با انواع هیجان ها، آشنا شوید.
«نتونستم جلوی عصبانیتم رو بگیرم و خیلی بد باهاش حرف زدم...»
«نتونستم اضطرابم رو کنترل کنم و سخنرانیم رو خراب کردم...»
«نتونستم جلوی خوشحالیم رو بگیرم و بلند بلند جلوی همه از خوشحالی جیغ زدم و آبروم رفت...»
نتونستم... نتونستم... نتونستم...
در زندگی همه ی ما ناکامی ها و نتوانستن های بسیاری وجود دارد؛ اما برخی از این نتوانستن ها، می توانند بهایی سنگین به دنبال داشته باشند...! قطعا بارها در اخبار، افرادی که به صورت غیر عمد کسی را کشته اند دیده اید و یا درباره شان شنیده اید. اگر به صحبت های این افراد، با دقت گوش کنید، غالبا به یکسری جملات مشترک بر می خورید : «یه لحظه نتونستم عصبانیتم رو کنترل کنم و اصن نفهمیدم چی شد... یدفعه به خودم اومدم و دیدم دیگه نفس نمیکشه... من واقعا نمی خواستم اینجوری بشه...». این موارد، یکی از صدها مواردی است که می شد با یک «توانستن»، جلوی وقوع آن ها را گرفت... اگر این افراد می توانستند هیجانات و احساسات شان را کنترل کنند...
همه ی هیجان ها و احساس ها، وجودشان ضروری و حیاتی است؛ چرا که در غیر این صورت، هیچگاه خلق نمی شدند و در وجود ما، باقی نمی ماندند. اما اگر نتوانیم تشخیص دهیم که چه موقع و به چه میزان به آن ها اجازه ی بروز دهیم، قطعا به دردسر می افتیم. در دنیای امروز، مدیریت هیجان ها به بحثی بسیار مهم مبدل گشته و یکی از مصداق های مهم و بارز هوش هیجانی (EQ) به حساب می آید. بنابراین، بسیار مهم است که بتوانیم هیجان ها و احساس هایمان را به درستی، کنترل کنیم.
با توجه به مطالب و مثال هایی که عنوان کردیم، احتمالا متوجه شده اید که در این مقاله، قصد صحبت کردن درباره با چه مطلبی را داریم : «کنترل کردن هیجانات». بدین منظور، 4 راهکار کاربردی و مفید را بررسی می کنیم که می توانند در مدیریت کردن احساسات و هیجاناتمان بسیار کمک کننده باشند :
1- نسبت به موقعیت هایی که هیجانات شما را بر می انگیزند، آگاه شوید :
هنگامی که بحث مدیریت و کنترل کردن به میان می آید، آگاهی و بینش، مهمترین بخشی است که باید به آن توجه کرد. هنگامی که نسبت به شرایط، آگاه باشیم، بهتر می توانیم بفهمیم که دقیقا چه چیزی در جریان است و چه باید کرد. بسیاری از ما نمی دانیم که چه شرایط و اتفاقاتی می توانند هیجان های ما را بیش از حد طبیعی برانگیخته کنند و به همین دلیل، زمانی که در چنین موقعیت هایی قرار می گیریم، نمی دانیم که عکس العمل درست چیست. بنابراین، لازم است تمام این موقعیت ها را به صورت دقیق شناسایی کنیم. برای این کار، بهتر است جدولی تهیه کنید و آن را به چند بخش تقسیم کنید : زمان و مکان - رویداد - هیجان - فکر – رفتار.
هرگاه احساس کردید که هیجانی را بیش از حد طبیعی اش بروز داده اید و به دردسر افتاده اید، به سراغ این جدول بروید و موقعیتی که باعث این اتفاق شده را با جزئیات یادداشت کنید (تمام جزئیاتی که در پاراگراف بالا ذکر کردیم.) و سعی کنید تمام خانه های جدول را پرکنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که حداقل 5 موقعیت را شناسایی کرده باشید. این جدول، در گام های بعدی (برای ارزیابی افکار و رفتار و بررسی تناسب آن ها با نوع هیجان) نیز بسیار مفید خواهد بود. مثلا، هنگامی که از شدت عصبانیت، رفتاری پرخاشگرانه نشان داده اید؛ از شدت اضطراب، امتحانتان را خراب کرده اید؛ از روی ناراحتی تصمیمی اشتباه گرفته اید؛ آن قدر نا امید هستید که دیگر نمی خواهید تلاش کنید و ... ، به سراغ این جدول بروید و موقعیتی که تجربه کرده اید را با ذکر جزئیات، یادداشت کنید. هر بار که این کار را انجام می دهید، به نوع افکار و رفتاری که دارید نیز توجه کنید تا به تدریج، نسبت به هیجانها و تاثیراتی که می توانند بر ابعاد مختلف وجود و زندگی ما (رفتار، فکر و ...) بگذارند نیز به بینش برسید.
2- جلوی بروز هیجان هایتان را نگیرید :
کنترل کردن هیجان ها و احساسات، به معنی بروز ندادنشان نیست؛ بلکه بدین معناست که بدانیم آن ها را چه موقع و چگونه بروز دهیم. اگر جلوی نمایان شدن هیجانات و احساساتمان را بگیریم و آن ها را سرکوب کنیم، آن قدر روی هم انباشته می شوند که روزی با یک جرقه، همانند آتشفشانی که بعد از سالها، دوباره فعال شده باشد، فوران می کنند و ویرانی به بار می آورند. پس توجه داشته باشید که هیچگاه نباید احساسات و هیجاناتتان را برای مدتی طولانی سرکوب کنید و بروز ندهید؛ چرا که این کار، نتیجه ای کاملا عکس به دنبال دارد.
3- یادداشت کردن را امتحان کنید :
گاهی اوقات، در شرایطی قرار می گیریم که نمی توانیم یا نمی خواهیم و یا این امکان را نداریم که احساسات و هیجاناتمان را بروز دهیم. از طرفی، اشاره کردیم که سرکوب کردن هیجان ها، می تواند بسیار مخرب باشد. در این شرایط، یکی از راهکارهای موثر برای کنترل هیجانات و احساس ها، این است که آن ها را یادداشت کنیم. برای این کار، می توانیم یک دفترچه یادداشت تهیه کنم و هر آنچه در ذهن مان می گذرد را با جزئیات، یادداشت کنیم. این کار سبب می شود تا این هیجان ها و احساسات را به شیوه ای ساده و مسالمت آمیز، تخلیه کنیم.
4- مهارت های لازم برای مقابله با هیجانات منفی را بیاموزید :
بیشترین هیجاناتی که غالبا ما را به دردسر می اندازند، هیجانات منفی (خشم، ترس، اضطراب، نا امیدی و ...) هستند و نیاز است تا دقیقا بدانیم چگونه می شود آن ها را مدیریت کرد؛ چرا که هیجانات مثبت، اکثرا ما را دچار مشکل نمی کنند. برای کنترل هر یک از این هیجانات منفی، یکسری تمارین و مهارت های مخصوص وجود دارد که شما می توانید با یادگرفتن آن ها، به خوبی هیجانات و احساسات منفی تان را مدیریت کنید. برای مثال، برای کنترل اضطراب تان می توانید تکنیک های ریلکسیشن (آرام سازی) را یاد بگیرید و از ورزش هایی مانند یوگا بهره ببرید. هنگامی که خشمگین می شوید نیز می توانید از تکنیک های تنفسی کمک بگیرید.
